Çocuk Hangi Yaşlarda Hangi Oyunlar Oynar

ÇOCUKLAR YAŞLARINA GÖRE OYNADIKLARI OYUN TÜRLERİ

0-3 Yaş Arası :

• Çocuk 0-2 yaş arasında ses, şekil ve renklere duyarlıdır.
• Yatağın üzerine asılabilen, sallandıkça ses çıkaran renkli objeler ve çıngıraklara çocuk büyük ilgi gösterir.
• Çocuklar oturmaya başladığı dönemde eline geçen her nesneyi ağzına götürür, yürümeye başladığında eline geçen şeyleri yere atmaktan zevk alır.
• Zıplayan ve yere düşünce ses çıkaran oyuncaklar, renkli toplara büyük ilgi gösterir.
• Oyuncakları ile tek başına oynarlar.Yanında başka bir çocuk olsa bile onunla ilgilenmez oyunlarına devam ederler.
• 0-2 yaş tek başına oyunun oynandığı dönemdir.
• Çocuklar 2 yaşından itibaren arkadaşlar ile fazla iletişime girmeseler bile arkadaşları ile yan yana oynamaya başlarlar.
• Çocuklar 2-3 yaşlarında hayali oyunlar oynamaya; çevresinde gördüğü insanları ve olayları taklit etmeye başlarlar. Oyunlarında anne, baba olur, bebeğini besler.
• Çocuk, oyunda hayvanlarla konuşur sopayı at , bir kapağı direksiyon olarak kullanır.
• Çocuk tahta blokları yan yana ya da üst üste koyarak şekiller yapabilir.Basit yap-boz oyunu oynayabilir.

4-6 Yaş Arası:

• Çocuklar bu dönemde bedensel hareketlerinin gelişmesiyle top oynama, koşma, atlama, tırmanma, gibi oyunlardan hoşlanır. Üç tekerlekli bisiklete binebilir.
• Çocuklar bu dönemde de yaşantısında gözlediği olayları ve kişileri canlandırır. Oyunlar bu yaşlarda daha karmaşıklaştığı için oyunlarda aldığı roller daha farklı olur. Örneğin kimi zaman anne-baba, kimi zaman doktor, manav, asker, polis, berber, simitçi olur.
• Çocuk el kaslarının gelişmesini sağlayacak kesme-yapıştırma, çizimler yapma ve resim boyamayı sever. Tahta bloklar, yap-boz oyunları oynayabilirler.
• Bu dönemde kız ve erkek çocuklarının oyunları farklıdır. Kızlar bebeklerle ve evcilik oyunu oynamaktan hoşlanırken, erkekler tabanca, tüfek gibi oyuncakların kullanıldığı savaş oyunları ile araba ile oynamayı tercih ederler.

7-9 Yaş Arası:

• Çocukların okula başlamaları ile oynadıkları oyunlarda değişiklik görülür.
• Kurallı oyunların oynanmaya başladığı dönemdir. Örneğin seksek, ip atlama, saklambaç, basketbol, futbol, dama, satranç, tombala, kızmabirader gibi kurallı oyunlar oynarlar.
• Çocuklar bu dönemde sessiz sinema oyunları, yap-boz oyunları, mekannik oyuncaklarla ve maketlerle de oynarlar.
• Erkekler daha çok takım oyunlarından ve yarışmalardan hoşlanırken, kızlar da yakın arkadaşlıklar kurarak birlikte seksek, ip atlama v.b. oyunlar oynarlar.

OYUN OYNAMASI İÇİN ÇOCUĞU DESTEKLEME YOLLARI

• Çocuğun oyun oynamasını sağlayacak ortamlar düzenleyin!
• Çocuğu açık havada ve yaşıtları ile oynamasını desteklemek parklara götürün, arkadaşları ile oynayabileceği ortamlar hazırlayın!
• Oyun oynarken çocuğun rahat hareket etmesi ve üzeri kirlenince kızmamak için uygun kıyafetler giydirin!
• Çocuğun oynadığı oyunun süreci hakkında konuşarak yaratıcılığı, dil gelişimi, kendini ifade etme becerisini destekleyin!
• Çocuğun oynadığı oyunu olumlu pekiştirerek, sorular sorarak onu destekleyin!
• Çocuğunuz oyun oynarken negatif bir davranış sergilediğinde görmezden gelin!
• Çocuğa hayal gücünü ve yaratıcılığını  zenginleştiren oyuncaklar alın!
• Her gün düzenli olarak (15-20 dakika ) sadece çocukla oyun oynayın. Ancak, oyunun kurallarını onun koymasına izin verin!
• Oynadığı oyunlara, çocuğu olumsuz eleştirmeden katılın!
• Çocuğunuz oyun oynarken ortaya koyduğu ürüne değil, neler yaşadığı, nasıl zaman geçirdiği ve neler öğrendiğine bakın!
• Çocuğunuzun yaptıklarını gördüğünüzü ve bunlarla ilgilendiğinizi ona belirtin. ‘Arabanı çok dikkatli kullanıyorsun’ gibi.
• Onun yaptıklarından ya da söylediklerinden hoşunuza gidenleri sözel olarak ödüllendirin.‘Yaptığın kuleler çok hoşuma gitti’ ya da sadece ‘Aferin!’ diyerek ödüllendirebilirsiniz.
• Olumlu mesaj veren oyunlar oynayın!

OYUNCAK SEÇİMİ

Çocukların ruh ve beden sağlığı açısından, oyun ve oyuncak çok önemli bir yer tutuyor. Oyun ortamının hazırlanması kadar oyuncak seçimi de önemlidir. Çocukların ilk üç yaşı zeka gelişimi açısından çok önemlidir. Oyuncaklar, sadece çocukları oyalamakla kalmayıp onların zihin gelişiminin en büyük destekçisidir. Çocuklar yaşlarına uygun oyuncakları ile oynarken problemleri çözmesini öğrenir, kendi bedenlerini daha iyi tanır, üreticiliklerini geliştirir, liderlik yeteneklerini kazanırlar. Okul öncesi eğitim kurumlarında oyuncak seçilirken yaş gurubu özelliklerine, eğitici olmasına özellikle dikkat edilir.

ANNE BABALARIN  OYUNCAK SEÇİMİNDE DİKKAT ETMESİ  GEREKEN NOKTALAR;

• Anne-babalar çocuğun yaşına uygun oyuncaklar almalıdır.
• Okul öncesi dönemdeki çocuklara oda setleri, mutfak setleri, doktor muayene aletleri, tahta bloklar, kova tırmık, kürek , resim defteri, boya kalemleri, oyun hamuru, yaşına uygun lego ve yap-boz alabilirsiniz.
• Oyuncakların yüzeyleri düzgün ve kolay temizlenebilir olmalı; çocuklar için zararlı olabilecek kimyasal maddelerle (boya, vernik, kaplama gibi) kaplı olmamasına dikkat etmelisiniz!
• Çocukların yumuşak oyuncaklardan çok hoşlandıklarını sarılma ihtiyaçlarını karşıladıklarını unutmayıp evde ayıcıklar, köpekçikler için yer ayırabilirsiniz.
• Oyuncak alırken cinsiyet ayrımı gözetilmemelidir. Yani kız çocuklarına hep bebek, erkek çocuklarına ise araba almak gibi. Çünkü her çocuk değişik oyuncaklarla oynayarak farklı deneyimler kazanır.
• Sağlam ve dayanıklı oyuncaklar almaya özen göstermek gerekir. Özellikle 0-3 yaş arasındaki çocuklara kolayca kopabilecek, (küçük göz, parça, düğmeleri olan) parçaları olan oyuncaklar alırken dikkatli seçim yapmalısınız.
• Alınacak olan oyuncağın çocuğa zarar verebilecek türde (keskin, sivri uçlu) olmamasına özen göstermelisiniz.
• Çocuğunuza aldığınız oyuncak, çocuğun işitme fonksiyonlarını bozacak yükseklikte ses ve gürültü üretmemelidir.
• Farklı tür oyuncaklar almaya özen göstermek gerekir.
• Pahalı ve elektronik oyuncaklardan ziyade çocuğun yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirici oyuncaklar almalısınız.
• Oyuncağı çocukla birlikte, onun seçmesine izin vererek almalısınız.
• Çocuklarla birlikte oyuncaklar üretebilirsiniz çocuğun kendisinin yaptığı oyuncak daha çok hoşuna gider ve onunla daha uzun oynayarak zevk alır.
• Özellikle 6 yaşından sonra çocukları yaşlarına uygun sportif faaliyetlere yönlendirmeniz onların fiziksel, zihinsel, sosyal gelişimlerini desteklemeniz açısından oldukça faydalı olur.
• Evinizde çocuğunuzun oyuncaklarını açık raflarda saklayın. Kutu, sandık gibi kapalı, çocuğunuzun içine girip kalabileceği yerler tehlikeli olabilir.

Günümüzde büyük kentlerde, çocukların oyun ortamlarının ve oyun oynama biçimlerinin değişikliğe uğradığını gözlemliyoruz. Çalışan annelerin artması, çocukların sağlıklı oynayabileceği mekanların azlığı, çocuk kaçırma olaylarının fazlalaşması, okula başlama ile birlikte ailelerin yüksek akademik beceri beklentisi gibi nedenlerle,  çocukların sokağa çıkma, arkadaşlarıyla grup oyunları oynamasını kısıtlamakta hatta sıfırlamaktadır. Bunun yerine çocukların bilgisayar ve televizyona yönelmesine neden olarak çocukların oyunun zengin içeriğinden ve faydalarından yararlanmasını engellemektedir. Çocuk oyunlarında grupça oynanan oyunlardan ve sosyalleşmenin azalmasından bireysel yapılan faaliyetlere doğru bir değişim söz konusudur.

ÇOCUĞUN GELİŞİMİNDE TELEVİZYONUN  ETKİLERİ

• Televizyon çocukların ilk aylarından beri ilgisini çeken bir araçtır. Birkaç aylık bebekler bile bu renkli, hareketli, ve sesli görüntüyle yakından ilgilenip görme alanları içinde takip edebilirler.
• Televizyonda ses ve görüntü birlikte verildiği için çocuklar çok daha kolay etkilenirler.
• Özellikle daha rahat yemek yedirebilmek amacıyla televizyon karşısına oturmak için teşvik edilen çocuklarda okul yıllarında da sürdürecekleri şekilde televizyon izleme alışkanlığı gelişir.
• Uzmanlar televizyondaki saldırganlık içeren görüntülerin, izleyen insanlar üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekmektedirler.(Slaby ve diğerleri, 1995; Türkoğlu, 1993; Yörükoğlu, 1986)
• Kontrolsüz şekilde televizyon izleyen çocukların yorum yapma, muhakeme etme yetenekleri olumsuz etkilenmektedir. Çünkü televizyon izlemek tek yönlü pasif bir etkinliktir.
• Fazla televizyon izleyen çocuk sadece bilgi almaya alışır ve etkileşime girmez.
• 2 yaşlarında çocuklar televizyon karşısında ancak 1 saat kadar kısa çizgi filmler ve eğitimsel içerikli programlar izleyebilir.
• Çocuğun, gelişiminin ilk 3 yılında olması gerektiğinden fazla televizyon izlemesi konuşmada gecikme ve dış dünyayla iletişimde sorunlar yaşamasına neden olabilir.
• Çocuklar, okul öncesi dönemde 1 saat kadar çizgi filmler, çocuk filmleri ve eğitimsel programları izleyebilirler. Öğrenmenin en yoğun olduğu dönem olduğu için çocuğun zamanını televizyonla doldurmamak gerekir.
• Okul çağındaki çocuklar okul ve günlük ihtiyaçlarının karşılanması dışında kalan zamanlarının en fazla dörtte biri kadar televizyon izlemelidirler. Çünkü çocuğun oyuna, paylaşıma ve hobilerini geliştirmek için de zamana ihtiyacı vardır.
• Çocukla sohbet etmek, oyun oynamak ve hobiler için zaman ayrıldığında çocuklar televizyon izlemekten ziyade anne-babayla zaman geçirmek isterler.
• Televizyonun aile içi iletişimi olumsuz yönde etkileyerek, ailedeki bireyler arası ilişkileri zedelediği kabul edilen genel bir görüştür.